Mikilvægi „lifandi“ þjálfunar í bardagaíþróttum

Ég henti nokkrum hugsunum á blað vegna umræðu sem spannst annarsstaðar um Aikido og hvort sú „bardagalist“ virki við raunverulegar aðstæður. Þessi umræða kemur alltaf upp öðru hverju og afar athyglisvert að sjá viðbrögð við þeirri umræðu oft á tíðum. Áður en lengra er haldið, og til að taka af allan vafa fyrir þá sem ekki þekkja skoðanir þess sem þetta skrifar, þá skal ég strax taka fram að Aikido er að mínu mati (og ég er ekki einn um þá vissu) í besta falli gagnslítið og hugsanlega gagnslaust sem sjálfvarnaríþrótt, í það minnsta eins og það er víðast kennt í dag. Aikido hefur litla eða enga virkni við raunverulegar aðstæður þar sem um alvöru árás eða átök er að ræða. Það þýðir auðvitað ekki að Aikido geti ekki veitt þeim sem það stundar ánægju og gleði eða gert þeim gott á marga vegu. Um það deili ég ekki. En slíkt á auðvitað líka við um margt annað en það gerir það ekki að virkri bardagatækni eftir sem áður. Þetta eru náttúrlega engin ný sannindi og menn hafa lengi átt í þessari baráttu innan martial arts, þ.e. baráttunni gegn allskyns mýtum og blekkingum. Sjálfur varð ég fyrst áþreifanlega var við þetta eftir að hafa upplifað muninn á „Kung Fu“ þjálfun sem ég fiktaði við fyrir um 30 árum eða og svo full „contact kickboxi“ sem ég stundaði á Keflavíkurflugvelli í kjölfar þess. Einnig eftir að hafa stundað einhverslags sambland af World Jiu Jitsu/Aikido (var nú bara kallað Jujitsu af þeim sem það kenndi) og fara síðan á Judo æfingar og vera pakkað saman vinum mínum (Magnúsi Haukssyni o.fl.) í Keflavík. Það var fínt „reality check“ en síðan hefur auðvitað mikið vatn runnið til sjávar og allt framboð á bardagaíþróttum orðið mun fjölbreyttara og betra í dag og umræðan opnari... svona yfirleitt. Enn er þó mikið verk óunnið í að efla veg bardagaíþrótta hér á landi, sem og annarsstaðar, og að vinna gegn öllum þeim villuljósum sem kveikt eru til að afvegaleiða þá sem ekki vita betur og eru í góðri trú að nema eitthvað sem þeir telja að veiti þeim raunverulega bardagafærni og/eða kenni þeim alvöru sjálfsvörn.

Og þarna liggur hundurinn grafinn. Nefnilega í þeirri staðreynd að t.d. Aikido er iðulega auglýst sem „sjálfsvörn“ sem það er ekki og þar með er verið að selja fólki falska vöru, eða eigum við að segja að selja því annað en það telur sig vera að greiða fyrir. Verra er þó að slíkar fullyrðingar geta beinlínis veitt fólki falsa öryggistilfinningu og látið það vaða í þeirri villu að það ráði við aðstæður sem eru því gjörsamlega ofviða. Þetta er reyndar ekkert nýtt í heimi bardagaíþrótta eða bardagalista (martial arts). Það er með hreinum ólíkindum hversu mikið bull og þvæla hefur viðgengist gegnum tíðina, allskyns peningaplokk dulbúið sem bardagalist. Alltaf reglulega spretta upp einhverjir „gúrúar“ og „senseiar“ sem halda því fram að þeir geti jafnvel yfirbugað andstæðinga sína með leyndri orku og slegið þá niður án þess að snerta þá og guð má vita hvað. Aðspurðir hafa þessir sjálfskipuðu „snillingar“ iðulega numið tækni sína af „leyndum austurlenskum meisturum“ sem dvelja í hlíðum Himalaya eða einhversstaðar í myrkustu frumskógum Asíu eða annarsstaðar þar sem enginn finnur þá. Og auðvitað finnur engin þá sem ekki eru til og hafa aldrei verið til. Eitt af einkennum þessara nýju gúrúa, sem selja ósigrandi tækni sína á markaðstorgum Vesturlanda, er að þeir geta bara sýnt fram á getu sína með sínum eigin nemendum sem eru meðvirkir í blekkingunni. Þeir geta hins vegar aldrei sýnt þetta við raunverulegar aðstæður gegn ómeðvirkum andstæðingi. Stundum hefur það gerst að menn hafa verið orðnir svo sjálfdauna eigin blekkingum að þeir hafa verið farnir að trúa þeim sjálfir og þá jafnan verið afhjúpaðir þegar þeir látið á þetta reyna í algjöru dómgreindarleysi. Yfirleitt er það þó þannig að þegar þeir hafa verið kallaðir fram til að sanna getu sína gegn andstæðingi sem ekki er „samvinnufús“ þá hafa með sett upp mysterískan helgisvip (þannig að þeir virðast helst ætla að bresta í bæn) og haldið því fram að tækni þeirra sé svo hættuleg og banvæn að það sé því miður ekki hægt sýna hana við raunverulegar aðstæður. Þegar menn eru þá bara beðnir um að sýna það sem þeir sýndu með nemendum sínum (sem allir lifðu þó af) hefur verið fátt um svör og ofurmennin iðulega sagst vera „yfir það hafnir“ að þurfa að sanna sig. Þeir hafa hins vegar auðvitað ekki verið of heilagir til að taka við háum greiðslum eða verið yfir það hafnir að sýna „kraftana og ofurtæknina“ með réttum meðvirkum andstæðingum.

Nú er ég ekki að segja að því sé haldið fram í Aikido að menn geti yfirbugað andstæðinga sína með „duldum kröftum“ þó dæmi um slíkt megi vafalítið finna hér og þar. En Aikido er þó langt frá því að vera laust við blekkingar í mörgum tilfellum. Blekkingarnar felast einfaldlega í því sem áður hefur verið nefnt, nefnilega að halda því fram að Aikido sé sjálfsvörn og veiti þannig mönnum tækni sem virki gegn raunverulegum árásarmanni. Á vefsetri Aikido.is segir að í Aikido sé „áhersla lögð á að æfingafélagar vinni saman að því að bæta sig í stað þess að keppa að árangri á kostnað annarra“ (stafsetningaleiðréttingar mína). Gott og blessað. En hvernig getur þá verið um virka sjálfsvörn að ræða? Hvernig getur árásarmaðurinn og fórnalambið unnið saman? Gerist slíkt í raunverulegum aðstæðum? Í myndböndum af Aikido eru „meistararnir“ iðulega sýndir henda „andstæðingum“ sínum til og frá með örlítilli hreyfingu og því haldið fram að þetta sé gert með því „að beina krafti andstæðings frá sér“ svo aftur sé vísað til Aikido.is. Notkun á krafti andstæðingsins er alþekkt í virkum bardagaíþróttum eins og MMA, BJJ og Judo en í Aikido er því miður sjaldnast um slíkt að ræða, heldur er andstæðingurinn fullkomlega meðvirkur og rúllar sér til og frá í samræmi við það sem til hans er ætlast. Útkoman yrði hins vegar auðvitað allt önnur ef „andstæðingurinn“ myndi beita sér í alvöru og væri ekki meðvirkur þeim sem er að „verjast“ árásinni. Og þegar menn æfa ekki með „lifandi“ og raunverulegri mótspyrnu þá munu menn aldrei ná virkri tækni við alvöru aðstæður og því getur ekki verið um neina sanna sjálfsvörn að ræða né raunverulega bardagagetu. Aikido kennarinn sem „þeytir“ mönnum til og frá þegar hann sýnir „færni“ sína gæti því aldrei geta gert neitt þessu líkt gegn neinum sæmilega hraustum andstæðingi sem ekki tæki þátt í leiknum, hvað þá einhverjum sem hefði t.d. æft MMA, BJJ, Judo eða aðra lifandi bardagaþjálfun. Þess vegna er Aikido ekki raunveruleg sjálfsvörn eða bardagatækni að mínu mati þó ástundum þess geti vafalítið verið bæði skemmtileg og gagnleg að mörgu öðru leyti.

Því miður hafa menn einfaldlega verið of passífir í að stíga fram og benda á þá staðreynd að dauð form virki ekki sem bardagatækni. Þegar menn þó gera það rísa hinir og þessir upp á afturlappirnar (iðulega kennarar og nemendur í dauðum formum sem sumir vita ekki betur) og mótmæla hástöfum. Rökin felast hins vegar í upphrópunum og ásökunum um hroka, hortugheit og fleira í þeim dúr en aldrei geta menn sýnt fram á virknina (enda ekki hægt að sýna fram á það sem er ekki til staðar) og sem oft áður gusa þeir mest sem grynnst vaða. Þeim sem bendir á blekkinguna líður iðulega eins og verið sé að þræta við fávísu bæjarbúana í dæmisögunni sem héldu að spegilmynd tunglsins í tjörninni væri tunglið sjálft og það hefði hrapað af himnum. Það þýddi ekkert að benda þeim á að alvöru tunglið væri þarna uppi á himnum, skærara og raunverulegra en flöktið í vatninu. Fávísu bæjarbúarnir sáu spegilmyndina í pollinum og þar við sat. Til að kóróna vitleysuna reyndu þeir síðan að fanga „tunglið í tjörninni“ til að koma böndum á það. Þeim varð auðvitað jafn ágengt í því og þeim sem æfa dauð „bardagaform“ verður ágengt í því að öðlast alvöru bardagafærni.

Að lokum. Til að forðast allan misskilning þá held ég því ekki fram að einhver ein bardagaíþrótt sé öðrum betri eða æðri. Ég veit að svo er ekki heldur þurfa menn helst að iðka sambland af ýmsum til að ná alvöru bardagahæfni og getu, sé það markmiðið. Ég veit það hinsvegar að dauð „bardagaform“ munu ekki skila mönnum neinni alvöru bardagagetu. Til þess að ná slíku þarf þjálfunin að vera lifandi, raunhæf og falslaus. Það besta fyrir þá sem hafa æft dauða og óvirka „bardagatækni“ hingað til er að staldra aðeins við, hugsa málið og vera hreinskilnir við sjálfan sig. Ef þeir síðan hafa áhuga á að öðlast alvöru bardagafærni þá er bara að taka þau mál föstum tökum og snúa sér að lifandi bardagaíþrótt. Ef maður er á villigötum þá þýðir ekkert að berja höfðinu við steininn og horfast ekki í augu við þá staðreynd. Það verður einfaldlega að leiðrétta stefnuna til að komast rétta leið. Sannleikurinn mun gera menn frjálsa.

Athugasemdir

[hilmar jónsson, 10.11.2010 kl. 23:39]

Takk fyrir þennan fróðlega pistil Halli.

Stór bardagi í boxinu um helgina: Manny Pacquiao vs Miguel Cotto....

[Halli Nelson, 11.11.2010 kl. 00:06]

Já, verður fróðlegt að fylgjast með því þó ég sé spenntari yfir bardaga Árna Ísakssonar gegn Ronan McKay í Belfast sama kvöld. Ekki að ég efist neitt um sigur Árna. 1rd ;)

[Arnar (IP-tala skráð) 12.11.2010 kl. 11:47]

Reyndar er Manny Pacquiao að fara berjast við Antonio Margarito...

[Halli Nelson, 12.11.2010 kl. 13:06]

Já, það er rétt hjá þér. Antonio Margarito.